Hartige taal

Sorry, respect of zelfverloochening?

Wie ben je wanneer je twijfelt aan jezelf?

Respect voor jezelf is een keuze. Een ander kan je behoefte aan respect vervullen, natuurlijk: tijdelijk, voor het moment. Zonder zelfrespect is het een reservoir met een gat in de bodem. 

Hoe vaak zeg jij sorry?

Op een dag hoorde ik mezelf. Zag ik hoe vaak ik een excuus uitsprak, en wat ik daarmee in feite deed. De schuld op me nemen. Potentiële verwijten vermijden door zelf al een zelfverwijt uit te spreken. Mezelf klein maken, mijn wezen verexcuseren. Ik, die gelooft in Nietzsche’s theorie over de heren- en slavenmoraal, gedroeg me als een slaaf. In de hoop op begrip en respect. De paradox daarvan werd me helder. Ik voelde iets juichen in mezelf toen ik hardop verklaarde in een lege gang: ik ga me niet meer verdedigen.

Zelfverloochening is aangeleerd

Niet iedereen doet het, laat staan in dezelfde mate. Ik zei zelfs sorry als een fietser mij aanreed. Ik voelde me veilig wanneer de ander gelukkig was dus pleasen kon ik goed. Mijn eigen behoeften vond ik meestal onbelangrijk. Ik red me wel: het klinkt sterk, en toch is het een variant van de slachtoffer-moraal. Hoe kan ik leven zoals ik zelf zou willen, als ik mijn eigen behoeften bagatelliseer?

Het liefst wil ik dat de ander ruikt wat ik wil

Hoe makkelijk zou dat zijn. Ik geloof dat dit een onbewust verlangen van velen is. Dat iemand doorheeft wat je wilt, liefst nog voordat je zelf weet wat je wilt. Pas wanneer de ander zich anders gedraagt dan gehoopt, hebben we door dat we een verwachting hadden. Soms zelfs dan nog niet: de ander gedraagt zich gewoon stom. Wel zo makkelijke conclusie. Zo hoef je geen kwetsbaarheid te voelen immers. Een hamster loopt veilig rondjes in de kooi. Elke dag hetzelfde.

This is my life

Liedjes klinken lekker en irreëel. Zoveel vaker dan nodig denken mensen: dat durf ik toch niet. Nee, niet zolang je moed, vertrouwen of zelfrespect laat afhangen van het gedrag van anderen. Een voorraadschuur zonder bodem raakt niet snel gevuld. Ik ken een liedje wat me helpt op momenten van verstolen zelftwijfel of onrechtmatig schuldgevoel. “Respect yourself, change your mind, don’t be blind. Respect yourself, and you will find your way, so practise what you pray – don’t run away.” Het is tenslotte je enige leven.

De touwtjes in handen zonder controle over de ander

Dat is wat geweldloze communicatie je kan geven. Simpelweg door te zien wat we toch al doen: we proberen onze behoeften te vervullen. Aan liefde, respect, vertrouwen, meetellen, gehoord worden, moed, leven. Kun je je verbinden met een ander zonder contact met jezelf? Kun je een ander geven wat je in jezelf niet voelt? Mijn behoefte aan vertrouwen in contact wordt het meest vervuld door mensen die houden van zichzelf: van degene die ze diep van binnen zijn. Vertrouwen is besmettelijk. Het begint in jezelf, bij iedereen.