Hartige taal

Zeggen wat je echt wilt zeggen

Dat zou ik ook wel willen kunnen
Eerlijkheid, verbinding, soepele samenwerking, vertrouwen, én kunnen zeggen wat je echt wilt zeggen, vanuit gelijkwaardigheid en respect. Klinkt prachtig. Maar in de praktijk… Dat kan dat nu eenmaal niet hier. Deze reactie hoor ik vaak. In deze werkcultuur is dat onmogelijk. Met die mensen is het kansloos. Wat gebeurt er als je naar geweldloze communicatie kunt kijken zonder doel?

Wie loslaat heeft beide handen vrij
Het is een illusie te denken dat je de situatie of de ander kunt controleren. Op korte termijn kun je met subtiel geweld in woorden een ander laten doen wat jij wilt. Niet veel later is je effect echter omgekeerd. De kans dat deze persoon het een volgende keer uit zichzelf doet, wordt per keer kleiner. De kans dat hij of zij het nog eens doet uit angst, plichtgevoel, schuld of schaamte is groter. Met hetzelfde effect op lange termijn: tegenzin, wrok, afkeer, verwijdering in het contact. Wil je niet het liefst dat iemand iets voor je doet uit eigen vrije wil? Uit het hart, vanuit keuzevrijheid? Veel strategieën zijn contraproductief op lange termijn. En dan bedoel ik langer dan 5 minuten.

Waar gaat het je echt om?
Geweldloze communicatie geeft je helderheid over de essentie. Wat wil je echt? Elk gedrag is een poging om een behoefte te vervullen en elke behoefte is universeel, tijdloos, onpersoonlijk, onvervreemdbaar aanwezig in jezelf. Zoals bloed wat door je aderen stroomt: je kunt je lichamelijke sensaties ontkennen, vergeten, bagatelliseren, je kunt heel lang ‘nog even doorbijten’. Ze blijven wel aanwezig. Soms is het erkenning, waar het je echt om gaat. Of wederkerigheid, steun, waardering. Of verbinding: echt, eerlijk open contact. Zien en gezien worden zonder opsmuk.

Empathie voor je neus
Met geweldloze communicatie check je tijdens het gesprek even waar je zelf bent. Eenvoudig door jezelf af te vragen: wat voel ik nu, waar gaat het mij echt om? Zonder oordeel luisteren naar jezelf, serieus nemen wat je voelt en wat echt belangrijk voor je is, ‘the beauty of the need’ voelen in vertrouwen dat het nu niet meteen opgelost hoeft te worden: dat is de basis van empathie. Ik citeer Robert Gonzalez: ik heb een enorme vrijheid wanneer ik mijn passie kan uitdrukken zonder gehecht te zijn aan het resultaat.

Natuurlijk
Contact met de ander ontstaat op een natuurlijke manier wanneer je eerst contact voelt met jezelf. Voor empathie geldt hetzelfde. Elk gesprek waarin je de verbinding voelt die dit geeft, geeft moed om nog een gesprek vanuit deze intentie in te gaan. Het zou een te hoog doel zijn om dit in elke situatie te willen kunnen. Laten we realistisch blijven. We blijven mensen, met humeuren, hormonen, gebroken tenen en reptielenreflexen. Elke keer dat het wél lukt, is gaaf. Ik citeer een uitspraak van John Kinyon, omdat hij het beschrijft zoals ik het bedoel: Creating the life, relationships and the world we envision happens one conversation at a time, with ourselves and others.