Reactiviteit is een doodlopende straat
Op sommige momenten mist de natuurlijke vrije ruimte omdat reactiviteit het overneemt. “Ik ben boos omdat jij me niet serieus neemt”. “Ik ben gekwetst omdat je me negeert”. “Ik ben machteloos omdat de politiek er een zooitje van maakt.” Marshall Rosenberg noemt dit emotional slavery. Een situatie waarin mensen de oorzaak voor hun gevoel bij de ander leggen of dingen voor elkaar doen om consequenties te vermijden. Ieder voelt zich uiteindelijk moe of leeg.
Wat nu?
De makkelijkste uitweg is veroordelen. Zij is zo respectloos. Hij manipuleert me. Ze zijn een stelletje prutsers. Hoe waar ze ook kunnen lijken, deze oordelen veranderen de situatie niet. Het geeft meestal wel een soort schijn-duidelijkheid. Duidelijk: de ander is hier het probleem, niet ik. Schijn, want helpt dit soort duidelijkheid? Rebellion is just another way of submission. Een benauwende herbevestigende negatieve spiraal. Goed-fout-denken veroorzaakt verwijt en verwijdering in het contact.
Ken je brein
De oudste delen van ons brein reageren sneller dan het licht wanneer ze iets interpreteren als afwijzing en dus als gevaar. Reactie: verdediging of aanval. In beide gevallen reageer je op de ander. Waar ben jij dan en hoe is het met je ontspanning en balans? Het is de kunst om een pauze te creëren, tussen stimulus en respons. 1. Herken geweld in taal, bij de ander en in je eigen hoofd. 2. Ken en respecteer je vrije ruimte en die van de ander. 3. Vertaal aangeleerde ‘jakhals-taal’ in de natuurlijke (‘giraf’-)taal van het hart: wat voel ik nu, wat heb ik nodig? Ik voel me moedeloos en geïrriteerd omdat ik verlang naar keuzevrijheid. Of zoiets.
Zoom uit en zie, zonder filters
Zie jezelf als een blauwe lucht. Donkere wolken komen voorbij, een bende vogels scheert schreeuwend door je ruimte. Zo is het ook met mensen. Niet omdat je iets verkeerd hebt gedaan. Een ander reageert op jou vanuit zijn emoties, levenservaringen, overtuigingen en verlangens. We zijn elkaars projectiescherm: bijna niets is persoonlijk. Wat is een verwijt, een belediging of manipulatie dan nog? Een interpretatie. Uitzoomen uit je eigen interpretaties creëert een nieuw perspectief en geeft je meer keuze. Dan zie je de ander als mens, die probeert bepaalde behoeften te vervullen (op een manier waar je niet blij van wordt). Dan zie je jezelf je macht weggeven als je reageert. Pas als je ziet wat je doet, kun je doen wat je wilt.
Elke verbinding met de ander begint bij verbinding met jezelf
Wanneer je denkt in goed of fout is er ook geen verbinding met jezelf. Dan doet óf de ander iets verkeerd óf je doet zelf iets verkeerd. Zelfverbinding begint bij jezelf waarnemen zonder oordelen: wat voel ik, wat is mijn behoefte? Wanneer je dicht bij jezelf blijft staan, kun je ook de menselijkheid in de ander zien. Wie weet geeft je dat wat rust, ruimte, verbinding met jezelf en een kans op verbinding.