Als een opmerking of stemverheffing je uit je humeur of balans kan brengen, is de kans groot dat je onbewust een dubbelbeeld ziet. Er staat iemand achter de persoon die net zijn stem verhief. Die stem triggert een herinnering en hopla de dominosteentjes vallen om zoals ze gewend zijn te doen. In een seconde reageer je zoals je altijd hebt gedaan terwijl het je zelden oplevert wat je het liefst wilt. Omdat de pijn of onmacht van toen onprettig is om te voelen, lijkt het functioneler om die ballonnen onder water te houden. Wat die robots prima lukt, tot die ene blik. Zelfbescherming is een cascade van vele robot-reacties met éen overeenkomst: verzet.
Het ‘systeem’ van robots zoekt het probleem buiten zichzelf en wijst de huidige ‘aanvaller’ af. Elk oordeel in je hoofd is een poging om jezelf te beschermen tegen het voelen van pijn. Herken je dat? Als je vol oordelen zit over de ander, voel je dan pijn? Of gewoon irritatie? Spannen je spieren zich subtiel aan of voel je je sympaticus licht oplopen? De robots zorgen ervoor dat je ook die fysieke signalen van stress bagatelliseert en niet tot amper voelt. Ze zeggen: je hebt het prima onder controle.
Het probleem met zoeken buiten jezelf is dat je de situatie niet kunt veranderen (al geloven die robots van wel). Het is als vastklampen en zoeken naar een andere situatie dan die er nu is. Wat vervolgens je frustratie voedt. Je ‘bewijst’ je overtuiging door te zien wat je denkt. Binnen no time zijn je gedachten in overdrive. Alsof je probeert je hele zwaartekracht in je hoofd te centreren omdat je ego gelooft dat je hoofd de werkelijkheid kan controleren. Het is verzet tegen het nu voor je neus.
Verzet is een signaal dat je niet aanwezig bent. In het hamsterwiel is weinig bewustzijn. De robots zorgen ervoor dat je niet doorhebt dat je in een hamsterwiel zit. Het is een kwestie van oefenen om de symptomen te gaan herkenen bij jezelf. Spanning, ongeduld, verontwaardiging, oordelen, zelfoordelen, irritatie, frustratie, woede, wrok of een mat, machteloos, bang, onzeker gevoel. Zie het als een auto alarm dat je niet uit kunt zetten. Kijk eens of je het dwars door je heen kan laten gaan en aanwezig kunt blijven. Dan heb je keus hoe je je verhoudt tot de realiteit.
De enige weg van onvrede naar vrede is onvrede in jezelf accepteren. Dwars tegen je neiging van verzet in, je focus 180º draaien. Hoe is het nu in mij, wat voel ik nu in mijn lichaam? Accepteren wat je voelt omdat dat er meer toe doet dan de situatie. Als je zonder oordeel al je aandacht richt op wat je ervaart, ontstaat er ruimte omheen. Vaak lost het verzet vanzelf op. Ontspannen met aandacht voor wat je nu voelt geeft (met wat oefening) kracht en balans.
De robots beschermen tegen pijn door te ‘beschermen’ tegen aanwezigheid. In gesprek met die robots dus, als je vrijer wilt leven. Welke overtuigingen bepalen je handelen? Zijn ze goed voor je? Wil je ze doorgeven aan je kinderen? Waar verlang je het meest naar?
“People think that by not permitting the feeling of their negative ways they make themselves good. On the contrary, that keeps these negatives static, the same from year to year. A few moments of feeling it in your body allows it to change. If there is in you something bad or sick or unsound, let it inwardly be and breathe. That’s the only way it can evolve and change into the form it needs”
- Eugene Gendlin