Hartige taal

Je hebt meer keuze dan je denkt

In sommige situaties heb je geen keuze. Is dat waar?

Laat die vraag eens dwarrelen zonder antwoord te geven. Misschien is dit wel de grootste uitdaging. Keuzevrijheid terugvinden in situaties waarin die er niet lijkt te zijn. Hoe je denkt heeft effect: op je neurotransmitters, je  levensenergie, je keuzevrijheid. Gedachten als  “Het is nu eenmaal zo”. “Zolang X… en X gaat toch niet veranderen.”  Let maar eens op hoe vaak je een dergelijke zin hoort. “Dat heeft geen zin.” “Ik heb alles al geprobeerd.” Met zo’n gedachte ga je geloven dat het “niet anders kan”. Alsof we waarzeggers kunnen zijn van de toekomst op basis van ervaringen in het verleden. Meestal is dit een teken van wantrouwen of moedeloosheid. Zelfs áls iemand of iets ‘onveranderbaar’ is: betekent dat dat jij geen keuze hebt? 

Keuzevrijheid verdwenen of weggegeven?

Iedereen kent wel situaties waar je moe of mat van wordt. Niet-productieve gewoontes liggen dan op de loer: 1. We vertellen onszelf dat we geen keus hebben, 2. We zoeken een schuldige, bij de ander, of bij onszelf. 3. We rebelleren. Allemaal reactief gedrag dat onbewust afhankelijk maakt van de ander. In onze huidige menselijke communicatie is dit dagelijkse kost, het valt nog amper op. Zoveel subtiele varianten van de dramadriehoek gaan ten koste van respect, vertrouwen, levensenergie en ontwikkeling. Het meest confronterende dat ik leerde van Marshall Rosenberg was mijn eigen onbewuste slachtoffer gedrag. “Rebellion is just another way of submission” las ik in zijn boek en au, dat was het startpunt waardoor ik nu trainer geweldloze communicatie ben. 

Observeer jezelf zonder oordeel

Vanuit het stille midden in jezelf kun je zien wat je doet. Wat zet je vast in je lichaam, je nek, je kaken? Hoe adem je nu? Ademen tot in je onderbuik en je schouders loslaten geeft al keuzevrijheid.  Externaliseren is onbewuste contraproductieve zelfbescherming. Het helpt om je niet verantwoordelijk te voelen voor het probleem. Het gaat ten koste van vrijheid en regie over je leven. 

Wil je gelijk hebben of gelukkig zijn? Wíl je keuzevrijheid? 

Je hebt elk moment de keus, of je reageert op de ander vanuit gewoontes of fight-flight freeze, of vanuit jezelf. Die keuze ook zien en pakken is de kunst. Wat is je intentie: wil je gelijk hebben of gelukkig zijn? Wil je vanuit respect met de ander omgaan? Hoe blijf je je keuzevrijheid voelen zodat je vanuit integriteit en authenticiteit kunt omgaan met de ander? Verbinding vanuit respect is zien en gezien worden, contact met behoud van autonomie. Keuzevrijheid en respect in samenwerking geeft energie, efficiëntie en plezier.

Geweldloze communicatie geeft keuzevrijheid

Alle mensen hebben dezelfde basisbehoeften en zeer verschillende strategieën om die te vervullen. Het verschil zien tussen je favoriete strategie en je werkelijke verlangen geeft keuzevrijheid. Neem bijvoorbeeld zelfrespect. Zelfrespect kun je vervullen met macht, een goeie baan,  geld. Of met integriteit en authenticiteit: keuzes maken waarmee je trouw blijft aan jezelf. Soms ben je zo gehecht aan éen strategie, dat je niet breder durft te denken. Wat wil ik echt? Wat is mijn diepere verlangen? Wat kan ik doen om dat te vervullen? Wat ik zelf doe of laat heeft daar zoveel meer invloed op dan ik ooit vermoedde. 

“Between stimulus and response there is a space. In that space is our power to choose our response. In our response lies our growth and our freedom.”- Viktor E. Frankl