Hartige taal

Gelijk hebben of gelukkig zijn

Hoe lang duurt het nog voordat het 17 uur is?

Geërgerd begin ik om 8 uur aan mijn spreekuur. Opstaan ging niet van harte vanochtend, mijn lichaam vertelt me dat nog steeds.  De computer weigert en de assistente neemt de telefoon niet op. De eerste patiënt zit al te wachten. De assistente is een halve minuut lopen bij mij verwijderd. Maar de brommende jakhals in mijn hoofd vindt dat ze gewoon op moet nemen. Na een volle minuut rinkelen neemt ze nog niet op. De duivel in mijn hoofd wacht een 2e, zelfs een 3e minuut en bedenkt: “dat kan toch niet, niet opnemen: drie volle minuten!” De frustratie stijgt exponentieel. Tot ik opeens bedenk: wat ben ik aan het dóen?!??

Zwelgen in frustratie is een doodlopende straat

Ik ken die straat. Ik vindt dat de ander iets zou moeten doen. En de ander doet dat niet. Simpel recept voor boosheid. Ik kan niet doen wat ik wil doen omdat jij…. Een gevangenis in je eigen hoofd: je maakt jezelf afhankelijk van de ander met dit soort gedachten. Na 2 minuten in cirkels denken vond ik ook dat zij de oorzaak was van mijn humeur. Na 3 minuten vond  ik dat ze mijn dag verpestte. De jakhals in mij is meedogenloos en oordeelt steeds harder. Net zolang tot ik anders ga kijken.

Intuïtief ga ik letterlijk op een andere stoel zitten

Wat is er nu aan de hand met je? Ik vraag het aan mezelf. Ik ben goed boos, antwoord ik. De werkelijke oorzaak van boosheid is een behoefte in mezelf. Het (vermeende) gedrag van de ander is de aanleiding, meer niet. Ik voel meteen: rust en betrouwbaarheid. Als huisarts wil ik collega’s kunnen bereiken en daarop kunnen vertrouwen. Vertrouwen, zekerheid, samenwerking: als die behoeften vervuld zijn geeft dat rust en ontspanning. Meteen moet ik lachen. De assistente is niet verantwoordelijk voor mijn behoefte aan vertrouwen en ontspanning. En zeker niet voor mijn chagrijn op de vroege ochtend. Na 5 jaar geweldloze communicatie herkent mijn lichaam het verschil snel. Mijn lichaam ontspant, de boosheid trekt weg. Ik kom weer in actie en loop naar haar toe. 

Oprechte nieuwsgierigheid beweegt me naar de ander

De assistente had de telefoon wel gehoord. Ze zat in een andere ruimte aan de telefoon en haar collega was er nog niet. Acuut veroordeel ik mijn irritatie en gedachten: boosheid kan makkelijk omslaan in schaamte. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Jij fout, of ik fout. Vijf jaar geleden had deze irritatie vermengd met schaamte me zo een halve dag kunnen achtervolgen. Een huisarts met irritatie in de onderstroom is niet wat je wilt als patiënt. De huisarts wil dit zelf evenmin: het sloopt energie. Gelukkig kon ik nu al weer lachen. Dankzij geweldloze communicatie laat ik me niet meer vangen. Empathie geeft lucht en helderheid. Zelf-empathie is belangrijk gereedschap: voor dokters, voor iedereen. Eerst je eigen zuurstofkapje op, zegt de stewardess wijs. Dat geeft ruimte,  om rustig en zonder oordeel naar de ander te kijken. Dat geeft rust, keuzevrijheid en plezier in samenwerking.